Leesa Soulodre: 10 lời khuyên cho startup tối ưu hiệu quả doanh nghiệp

Một trong những câu trả lời chung cho câu hỏi “Một ngày của anh/ chị khi là General Partner của Quỹ là thế nào?” khi Wiziin gửi đến các quản lý của Quỹ đầu tư thường nhận được nhất đó là “cố gắng tự động hoá công việc nhiều nhất có thể”. Vì với khối lượng công việc khổng lồ khi phải hỗ trợ cho 10-20 danh mục đầu tư một lúc là không tưởng. Làm sao để tự động hoá? Làm sao để tối ưu hiệu suất công việc? Làm sao để dành nhiều thời gian hơn để giải quyết những câu hỏi hóc búa cho các doanh nghiệp?

Bản dịch chia sẻ bài viết “10 STARTUP HACKS TO GET YOU THERE FASTER” của tác giả Leesa Soulodre – General Partner của Quỹ R3i dành cho những ai quyết định bắt đầu doanh nghiệp của riêng mình nhưng chưa biết bắt đầu từ đâu? hoặc đang tìm cách để tự động hoá công việc của mình, dành thời gian tập trung hơn cho sáng kiến, cơ hội mới.

Là một người yêu thích tự động hóa, sau đây là 10 thủ thuật yêu thích mà tôi đề xuất với các công ty thuộc danh mục đầu tư của mình. Dù không phải là các công cụ duy nhất trên thị trường, song chúng đã có tạo ra nhiều khác biệt tích cực cho cá nhân tôi và các công ty đầu tư của tôi. Ngoài ra, nếu bạn yêu thích công cụ nào khác hãy đề xuất thêm nhé!  

  1. Tự động hóa quản lý quan hệ khách hàng, inbound marketing, kế toán, và thuê ngoài Giám đốc tài chính
  • Kế toán + Giám đốc tài chính thuê ngoài: XERO + Power BI của Microsoft – tích hợp cho ngân hàng, kế toán và người ghi sổ – một cách hoàn toàn tự động. Công cụ Power BI CFO chỉ ra những điểm bạn cần tập trung vào để gia tăng hiệu quả và cải thiện ROE (Lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu) và dòng tiền.
  • Ghi chép sổ sách (Book keeping): Hãy tích hợp người ghi sổ ảo, một công cụ dễ lấy từ upwork.com, vào Nền tảng Xero của bạn. ReceiptBank (Dext) cung cấp tính năng quản lý chi phí và nhập dữ liệu tự động. Bạn chỉ cần gửi đi xấp biên lai và đối chiếu lại với các giao dịch đã chuyển thẳng vào Xero.
  • Inbound Marketing + CRM (Quản lý quan hệ khách hàng): Hubspot là công cụ tôi yêu thích nhất. Hubspot tích hợp với Gmail và tự động chèn từng khách hàng tiềm năng từ trang web của bạn và tạo các đề mục hành động, bạn có thể tích hợp chọn lọc vài email cụ thể hoặc tích hợp tất cả. Tạm biệt hàng tiếng đồng hồ nhập dữ liệu, thay vào đó đảm bảo sự minh bạch của nhóm về mức độ tương tác với khách hàng tiềm năng và quan trọng nhất, đảm bảo tiến độ quy trình doanh thu của bạn.
  • Quản lý dịch vụ – Tôi là một fan cứng của Zendesk. Với Hubspot tích hợp, Zendesk có tính năng trò chuyện trực tuyến và tiếp thị tự động cho doanh nghiệp.

2. Website + Quản lý miền + Thương mại điện tử

Strikingly.com cung cấp các template website tuân thủ GDPR và được tối ưu hóa SEO, được thiết kế tương thích cho nền tảng Mobile/ iPad và Web.

Chỉ cần kéo và thả, bạn đã có thể xây dựng một trang web cá nhân, trang web công ty hoặc cửa hàng trong vòng chưa đầy một giờ

3. Video Doanh nghiệp

Majesto.com

Chỉ cần kéo và thả để tạo video cho doanh nghiệp. Chỉ với 30 phút để làm một video quảng cáo ngắn, với bảng phân cảnh sử dụng hình ảnh và video + nhạc cá nhân hoặc có sẵn.

4. International PR

  • Bạn muốn làm truyền thông như những agency lớn? Chỉ cần gửi bản phát hành của bạn qua iNewswire.com và chúng sẽ được phân phối trên các phương tiện truyền thông quốc tế mà không cần thêm bước nào. Bạn cũng sẽ nhận được nhiều ưu đãi từ PR Newswire để mở rộng phạm vi tiếp cận ra thị trường quốc tế. iNewswire có phạm vi phủ sóng tại Hoa Kỳ, PR Newswire sẽ thực sự đưa bạn vào thị trường toàn cầu.
  • Chưa biết làm thế nào để quảng bá câu chuyện của bạn với báo chí? HARO – Help a Reporter Out cung cấp một loạt các câu chuyện mà các nhà báođang viết hàng ngày. Giờ đây bạn có thể chủ động quảng cáo chiêu hàng để tìm kiếm các cơ hội truyền thông phù hợp với kỹ năng và thị trường của bạn. HARO cho bạn quyền truy cập trực tiếp vào cơ sở dữ liệu về nguồn tin cho các tin bài sắp tới, cùng với cơ hội hàng ngày tiếp cận với các nguồn truyền thông giá trị.
  • Bạn cần tăng tốc khả năng tiếp cận thị trường và vượt qua các giới hạn hiện tại? Nền tảng phân phối PR và phòng truyền thông của Prezly là một công cụ tương tác với các bên liên quan giúp bạn quản lý các KOLs, influencers, tất cả trên cùng một nơi. Các nền thảng truyền thông đa ngôn ngữ, đa phương tiện và được tối ưu hóa công cụ tìm kiếm (SEO) cung cấp cho bạn các phân tích thời gian thực về ai đã mở cái gì, khi nào, ở đâu và giúp bạn theo dõi hoạt động ủng hộ của các bên liên quan. Tôi thích nền tảng này đến nỗi đây là một trong những công ty đầu tư của tôi – tôi thật sự tin tưởng vào sức mạnh của họ!

5. Nền tảng liên lạc & compute

Trở thành đối tác hoặc công ty do Wiziin tài trợ để được nhận hỗ trợ về Amazon Web Services lên đến 10K tín dụng. Bạn có doanh nghiệp khởi nghiệp đang tìm đầu tư? Đừng ngại liên lạc với chúng tôi tại contact@wiziin.com

6. Xây dựng thương hiệu và thiết kế

  • Tìm kiếm sự sáng tạo? Bất cứ điều gì đòi hỏi sự sáng tạo của con người, tôi đều giao cho Fiverr – Tôi thường đưa ra 5 bài quảng cáo với mức 10-20 đô-la mỗi lượt (tùy thuộc vào dự án) và đánh giá phản hồi tốt nhất.
  • Biết rõ mình cần gì? – Bạn có một ý tưởng thiết kế chung và muốn đưa nó vào các khuôn mẫu – Tôi đề xuất  TailorBrands  cho hệ thống nhận dạng thương hiệu (Corporate identity), các sản phẩm gắn liền với thương hiệu (Branded merchandise) và các content tùy chỉnh khác.

7. Định giá

Có 5 cách để định giá một công ty khởi nghiệp.

  • Checklist method
  • Scorecard Method
  • Venture Capital Method – Comparables
  • DCF with Terminal Growth Model (khi bạn có doanh thu)
  • DCF with exit multiple (khi bạn có doanh thu)

Tôi rất thích Equidam.com –  cung cấp tài liệu định giá cho nhà đầu tư, thỏa mãn 5 phương pháp định giá trên, với một bản in đẹp được thiết kế tự động. Không cần lãng phí thời gian thiết kế tài liệu pitching cho các nhà đầu tư, Equidam sẽ thực hiện điều đó cho bạn.

Tiếp cận các nhà đầu tư trực tiếp bằng cách niêm yết doanh nghiệp của bạn trên Hatcher +, Gust, , Crunchbase, Angel.co để kết nối với các nhóm nhà đầu tư, chuyên gia và hơn thế nữa. Gust sẽ đánh giá về dự án của bạn từ góc độ VC và gợi ý về cách củng cố câu chuyện của bạn. Hãy cho doanh nghiệp của bạn ra mắt để tiếp cận với cộng đồng VC.

Tại Việt Nam, Wiziin cung cấp giải pháp nền tảng niêm yết để tìm kiếm nhà đầu tư mạo hiểm tiềm năng. Đăng ký với chúng tôi để kết nối nhanh chóng, minh bạch và cả hỗ trợ tư vấn tiền gọi vốn.

Lên chiến lược và xây dựng chuỗi giá trị bằng các công cụ canvas trên Canvanizer.com. Canvanizer.com cung cấp mẫu canvas gọn gàng có thể lập trình thiết kế thêm với các cộng tác viên của mình và cấp quyền truy cập cho nhóm của bạn.

Bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ và ý tưởng của bạn với Digify.com để đảm bảo an toàn cho các tài liệu quan trọng, hay đặt chế độ tự hủy vào thời gian cài trước cho tài liệu nhất định. Đây là một nơi lý tưởng để lưu trữ tài liệu cho nhà đầu tư của bạn và theo dõi, phân tích xem tài liệu nào đang được tiêu thụ, bởi ai và vào lúc nào.

Liveplan.com giúp bạn lập kế hoạch marketing và kế hoạch kinh doanh, hợp tác một cách hiệu quả. Trước đây là BusinessPlanPRO và MarketingPlanPRO. Liveplan cho phép bạn chỉnh sửa, lên kế hoạch kinh doanh cùng team, và xuất ra bản kế hoạch đẹp mắt. Bạn có thể sử dụng tính năng thu gọn/ mở rộng tùy thuộc vào mức độ nội dung bạn muốn chia sẻ ở các giai đoạn khác nhau của tiến trình.

Runwayvirtual được phát triển bởi RunwayHQ và TechNation, cung cấp các gói đào tạo gia tốc (Accelerator training) ngắn gọn với các kiến thức giúp bạn khởi động trong các lĩnh vực mới.

Khóa học Tư duy thiết kế  của Stanford’s D School- Giúp đột phá ý tưởng của riêng bạn, mở rộng hợp tác cho các ý tưởng đổi mới sáng tạo, từ đó bạn có thể thiết kế lại để đưa ra trải nghiệm khách hàng mong muốn.

8. Pitch deck

Bất kể doanh nghiệp bạn đang ở  giai đoạn nào, thành công lớn có thể đến từ những pitch deck được chuẩn bị tốt.

  • Slidebean.com – Mẫu trình bày để tiếp cận các quỹ đầu tư mạo hiểm (VC)
  • Pitchdeck – một công cụ tuyệt vời để xây dựng thương hiệu và truyền thông một cách nhất quán.
  • CrystalKnows – Đánh giá tính cách dựa trên trắc nghiệm DISC, dự đoán phong cách email và công cụ huấn luyện để hiểu tính cách của bất kỳ ai trong việc tuyển dụng, xây dựng nhóm, phát triển kinh doanh, quản lý các bên liên quan, v.v. Tích hợp công cụ này vào Gmail và bạn sẽ được đề xuất cách tốt nhất để tạo thông điệp phù hợp với đối tượng mục tiêu để với sức ảnh hưởng cao nhất. Tôi rất khuyến khích CrystalKnows để hiểu được những thiếu sót và điểm mạnh của bạn trước vòng gọi vốn đầu tiên; và sử dụng nó để chiêu mộ tài năng mới, đa dạng hóa nhân lực khi doanh nghiệp của bạn đã sẵn sàng scale up.

9. Tất cả về pháp lý- Hợp đồng, Termsheet v.v.

  • SAFE Notes – Safe notes là một cách để cấu trúc các vòng đầu tư ban đầu ở giai đoạn đầu và giai đoạn hạt giống trước khi định giá vốn cổ phần. Thay thế cho khoản vay chuyển đổi, đây là một phương thức thường thấy để huy động vốn trước Series A.
  • FAST Agreement – “FAST” (Founder/ Advisor Standard Template), hỗ trợ phác thảo các điều khoản tiêu chuẩn và thiết lập thỏa thuận cố vấn chỉ với động tác đánh dấu vào ô và ký tên. Mục đích là để khuyến khích sự hợp tác nhiều hơn giữa các Nhà sáng lập mới và có kinh nghiệm.
  • UpCounsel – một nơi tuyệt vời để quảng bá thương hiệu, bằng sáng chế, hợp đồng chuyển nhượng của bạn cho các cố vấn pháp lý có trình độ trên toàn thế giới.
  • Trang web Singapore này cung cấp cho bạn các mẫu hợp đồng cơ bản – NDA, Bản điều khoản, thỏa thuận đăng ký cổ phần, v.v. để bắt đầu. DragonLaw – nay là Zegal (Singapore) và RocketLawyer (Mỹ) là hai công cụ tạo template pháp lý để giúp bạn cắt giảm chi phí trong khoản này.

10. Nhân sự

  • LinkedIN –  tìm kiếm tài năng từ khắp nơi trên thế giới
  • Angel.– tiếp cận trực tiếp các nhà đầu tư thiên thần, những người có thể hỗ trợ trong Hội đồng quản trị,  người đồng sáng lập hoặc nhân viên quan tâm đến việc nhận cổ phiếu thay vì tiền mặt.
  • Quarter Life Campus – Một nền tảng thực tập tuyệt vời cung cấp cho bạn các kỳ thực tập miễn phí, gồm các mảng phân tích kỹ thuật số, phát triển kinh doanh, khoa học dữ liệu và xây dựng nội dung chiến lược. Hãy đảm bảo đây là sự hợp tác có lợi cho đôi bên cho những sinh viên ưu tú mà bạn tuyển dụng. Khai thác sự đa dạng trong quan điểm và sớm xây dựng đội ngũ tài năng.
  • Marriage Builders – hỗ trợ giải quyết các khúc mắc trong đời sống hôn nhân, khi những lo toan từ doanh nghiệp ảnh hưởng trực tiếp đến người sáng lập cũng như gia đình họ.

10 thủ thuật trên sẽ giúp bạn đẩy nhanh tốc độ phát triển của công ty trong thời gian ngắn. Cá nhân tôi và các công ty danh mục của mình đã tận dụng được rất nhiều lợi ích từ những công cụ này.

Về Leesa Soulodre:

Leesa Soulodre là Giám đốc Đổi mới của Inspirit IoT, Giảng viên hỗ trợ của Đại học Quản lý Singapore (SMU), và là Chuyên gia của Cơ quan Nghiên cứu Châu Âu về Sự đôt phá của ICT đối với Doanh nghiệp vừa và nhỏ (SME). Cô là thành viên Hội đồng quản trị của RunwayHQ và Cố vấn Hội đồng quản trị của công ty đầu tư mạo hiểm, Raiven Capital

Là một serial entrepreneur, Leesa đã làm việc hơn 20 năm trong lĩnh vực chiến lược và công nghệ mới. Cô đã tư vấn cho hơn 400+ công ty đa quốc gia và các công ty khởi nghiệp ở 19 lĩnh vực trên khắp châu Âu, châu Á Thái Bình Dương và châu Mỹ, đồng thời dẫn dắt các công ty có doanh thu từ 4 triệu đô la đến 14 tỷ đô la Mỹ vào các thị trường mới. Leesa đã cùng các doanh nghiệp trải qua sự phấn khích trong IPO, nhiều lần thoái vốn (exit) và rất nhiều bài học kinh nghiệm rút ra từ những khúc mắc khó khăn.

Nguồn: https://www.leesasoulodre.co/blog/startuphacks

What deep tech startup needs to be successful?

Deep Technology (Deep Tech) is receiving increasing attention from world-wide entrepreneurs and investors. A comprehensive report from BCG and Hello Tomorrow on Deep Tech investment revealed that over the course of 4 years from 2016 to 2020, investment in the field has grown from $15B to a four-fold of over $60B. The wave is forecasted to continue rising high in the coming years, reaching a massive $200B investment amount if a new funding model and ecosystem is to be developed.

Impressive records, which make us all can’t help but wonder, “What do deep tech startups do?” and “What can they do to further attract funding and reach their full potential?”

At its core, Deep tech venture is the convergence of Advanced science, Design and Engineering (BCG & Hello Tomorrow, 2021). The approach starts with firms identifying opportunities through outstanding fundamental problems. They then apply design thinking approach to find the best technological solution to such a problem, at the same time ensuring that their ideas are both technically feasible and economically viable. The technology itself may or may not be disruptive, yet the application and the business model usually is. Throughout its operation and scaling process, it is essential that the ventures stay problem-oriented to make sure that they are not only utilizing the best and latest technology, but are also tackling some of the most major challenges.

Indeed, it is not uncommon that startups and investors get carried away with the hype of interesting new technology and forget to revisit whether intrinsic values are being created. Mr. Peng T. Ong, Co-founder and Managing Partner of Monk’s Hill Ventures, a VC firm that focuses on tech companies, asserted that he doesn’t invest in AI, or “deep tech”, because “Though the technology is more sophisticated today, one fundamental truth remains: AI does not intrinsically create consumer value.” The fund’s partner further explains that his strategy is instead to “invest in deep value”, which is built upon deep technology and leverages new innovation.

Given its innovative nature, deep tech ventures usually require extensive upfront capital and time for R&D, yet at the same time bearing high risk of not coming through eventually. The question would be how can startups and investors, in the first place,  can be more certain that they are on the right track to success. In another piece of its report Deep Tech and the Great Wave of Innovation (2021), BCG and Hello Tomorrow propose a framework of “Four moments of truth” that helps analyze and evaluate the feasibility of a deep tech business model.

BBG’s “Four moments of truth” approach features four critical questions that deep tech ventures need to address concurrently at an early stage of their lives. The specific questions vary according to the startup’s business case and operating industry, yet overall, they take form as below:

·        Frame the paradigm: What is the problem? Could reality be different?

·        Forge the theory: Is there a way to develop a solution? How can we make it possible?

·        Take the first step: Can we build the solution today?

·        Change reality: What must happen for the solution to become the new normal?

Finding the answers to all of these questions helps identify obstacles, or so called “frictions” at the early stage, thus providing startups and capitalists better anticipation of the risks to be faced in the next milestones. This framework can also be used as a tool to evaluate a startup’s performance at each milestone and helps direct the business on the right track.

Similarly, when being asked what the criteria are to evaluate a deep tech venture, Leesa Soulodre, the General partner of R3i Ventures – a deep-tech focus VC firm- shares that they focus highly on the problem that’s being solved. “Is it a problem that needs to be solved now? Is it oxygen that we can’t live without? Is it aspirin that is it solving problem that’s a pain and we need to solve it? Or finally is it jewelry, is it nice to have but not a must have?”

In addition to the problem orientation approach, Leesa also reveals that R3i usually starts with looking at the team and identifying factors that are going to build “a cohesive and cognitively diverse team”. Having the right team and the right problem, deep tech VC firms would also analyze the market size and how fast it is growing. Investors’ role at this stage, said Leesa, is to “give them that accelerated access (to the market) to ensure that they meet the demand of those opportunities head-on and prepared.”

Next to building a great business, in order to attract funding, startups should also pay attention to designing their pitch so that their ideas are clearly conveyed to investors, who might not have strong enough technical background to treasure the science complexity of their solution. In his contribution to Tech in Asia’s startup ecosystem, Hsu Han Ooi, Partner at Iterative Capital, identifies some of the key points which most deep tech startups can further improve in their pitch decks.

·        Focus on stating the problem. (E.g. Who the problem represents, how fundamental it is and why it is important that it gets solved)

This point is especially important to keep in mind if the founders’ team are all technical- and academia- based that may often focus too much on the beauty of the science and less on the “customers’ pain points”.

·        Define the competitive advantage

It’s undeniably hard to build a good deep-tech startup, but in most cases, the problem that your startup is trying to solve is also ưhat many others are after.. It would score points with investors if firms can correctly identify their competitive edge, as well as how it can be built up over time/ scaling-up process.

·        Building a customer acquisition strategy

Oftentimes it takes more than simply a great product to acquire customers and generate economic profit. To convince investors that their product will sell well, it is suggested that startups should have a collection of constructive feedback from end-buyers, a list of potential customers, and a plan for distribution channels of their products.

·        Finally, why your solution matters. Hsu Han Ooi suggested the following questions to follow when presenting the impact of the pitched solution:

–        How will the world be a better place with your technology?

–        When will you achieve the magic moment that will delight customers?

–        How do you know your technology matters?

In conclusion, deep-tech startup and deep-tech investment is a rising field with extensive room to grow for both entrepreneurs and investors. This article focuses on analyzing the factors of successful deep tech ventures from the startups’ perspective. First of all, at the very core, it is about building a business that solves fundamental social problems and delivers deep value, by leveraging the latest technology that traditional businesses are missing out on. The process involves converging Problem orientation, Design, Science, and Engineering to ensure the innovative quality, technical and economic viability of the product. As very nicely put by Leesa Soulodre, “The best technologies or best problems to solve in the world, they have facets of oxygen, they have facets of aspirin, and they have facets of jewelry”. After that, deep tech startups can combine presentation tactics in their pitch to better convey their technological solutions and increase the chance of successfully raising funds.

Leesa Soulodre shares “The best technologies or best problems to solve in the world, they have facets of oxygen, they have facets of aspirin, and they have facets of jewelry”

In the upcoming Thursday, we’re going to host an etalk with a leading deeptech venture capitalist – Leesa Soulodre. Come join us on 09/09 to learn from the stories of experienced entrepreneurs and investors overcoming obstacles to success and pick up tips for fundraising & investing to any innovation in #DeepTech#MedTech & #DigitalTransformation.

Etalk Adventure to the Venture | Season 2 - Chapter 1: Women-led Venture Capital fund
Etalk Adventure to the Venture | Season 2 – Chapter 1: Women-led Venture Capital fund

𝐓𝐈𝐌𝐄: Thursday, 09.09.2021; 19:00 – 20:30 (VNT)
𝐋𝐎𝐂𝐀𝐓𝐈𝐎𝐍: Online via Zoom
𝐑𝐄𝐆𝐈𝐒𝐓𝐄𝐑 𝐇𝐄𝐑𝐄: https://bit.ly/Etalk-Season2

Writer: Quynh Le – VVCC Project

THE ROLE OF CFO IN A STARTUP – FINANCIAL OR STRATEGY?

©Tiến Nguyễn

Nhắc đến Giám đốc Tài Chính – Chief Financial Officer (CFO) trong các công ty truyền thống, chúng ta thường nghĩ tới những công việc liên quan đến phân tích và số liệu. Chiến lược sau khi được Hội đông quản trị hoặc CEO đưa ra sẽ được CFO chuyển hoá thành các mục tiêu và chiến thuật tài chính. Ngoài ra, CFO còn tham vấn cho quá trình ra quyết định của CEO dựa vào các tiêu chuẩn và quy định tài chính của công ty. Họ hoạch định dòng tiền của công ty và cân đối với chi phí. Trong trường hợp dòng tiền bị thiếu hụt, họ lên phương án huy động. CFO, do đó, đóng vai trò hỗ trợ trong quá trình hoạch định chiến lược của doanh nghiệp.

Đối với công ty khởi nghiệp (startup) thì khác.

Công ty khởi nghiệp gặp một vấn đề cố hữu mà nhiều nhà sáng lập thường hay đưa ra với tôi: Không có tiền thì hoạch định chiến lược thế nào? Nói cách khác, tài chính và chiến lược, con gà hay quả trứng?

Có một thực trạng không chỉ tại Vietnam là các startups có xu hướng chấp nhận những CFO từng học hoặc làm việc trong lĩnh vực tài chính để (1) có một đội ngũ đầy đủ nhằm dễ gọi vốn hơn, hoặc (2) có người lo việc kế toán, báo cáo thuế. Điều này dẫn tới việc các hoạt động của CFO lẩn quẩn trong những kiến thức và kinh nghiệm tài chính dành cho doanh nghiệp truyền thống, nơi nguồn lực đã sẵn sàng hơn tại startup nhiều.

Một luận điểm tôi luôn đề xuất trong những cuộc trao đổi với cả nhà sáng lập lẫn nhà quản lý quỹ là: “Tất cả thành viên nòng cốt trong công ty khởi nghiệp cần tham gia chặt chẽ vào quá trình hoạch định chiến lược.” CFO, theo tôi, luôn phải có góc nhìn chiến lược thay vì chỉ chăm chăm vào số liệu và báo cáo. Đặc biệt là khi startup không có nhiều những thứ này.Vậy thì tài chính và chiến lược đối với CFO trong startup, cái nào là gà, là trứng? Tôi tin rằng chúng là hai mặt của 1 đồng xu thì đúng hơn.

  1. CFO là người phản biện trong suốt quá trình hoạch định chiến lược:

Nếu CFO chỉ thụ động phát triển chiến thuật dựa trên chiến lược của CEO thì có nghĩa là họ không làm tốt công việc của mình. Nếu như CEO thường có xu hướng xây dựng chiến lược dựa trên tầm nhìn, CFO cần đặt ra những câu hỏi phản biện rất cụ thể:

  • Với những nguồn lực hiện có và nếu được đầu tư thêm, những mốc phát triển nào về tài chính, nhân sự, phát triển sản phẩm,… có thể đạt được? Biên sai số nào có thể được chấp nhận tại mỗi mốc phát triển?
  • Nếu chúng ta gọi 3 tỷ VNĐ cho 18 tháng vận hành, liệu rằng startup có khả năng tăng giá trị đến ít nhất 12-15 tỷ VNĐ sau thời gian đó hay không? Nếu không, những tình huống nào có thể xảy ra?
  • Định giá của công ty sẽ tăng như thế nào trong mắt các nhà đầu tư nếu các mốc tăng trưởng đều được hiện thực hoá?
  • Mốc tăng trưởng nào là rủi ro không hiện thực hoá nhất? Nếu đó là những mốc quan trọng thì có thể phát triển những mốc tăng trưởng nào thay thế và vẫn thuyết phục được nhà đầu tư tham gia tiếp vào vòng sau?
  • Startup nên gọi nhiều vốn trong vòng này để tăng trưởng và chấp nhận mất nhiều cổ phần với giá thấp hay là gọi ít vốn hơn đổi lại ít cổ phần hơn với hy vọng tăng vốn vào các vòng sau? Các tình huống này có những rủi ro gì đi kèm.

2. Xây dựng nhiều kịch bản ra quyết định

Vai trò của CFO càng thể hiện rõ ràng hơn sau khi startup nhận được nguồn vốn đầu tư.Lúc này, CFO càng làm việc sát sao hơn với CEO để đánh giá hiệu quả tài chính của các khoản chi phí như nhân sự, đăng ký sở hữu trí tuệ,… CFO lúc này đã hình thành cho mình và startup một cơ cấu chi phí tiêu chuẩn để thực hành kỷ luật sử dụng nguồn lực.

CFO sẽ cần sáng tạo hơn để phát triển thêm những phương án thay thế phù hợp cho các quyết định quan trọng.

Ví dụ một doanh nghiệp phần mềm bảo mật ở giai đoạn thử nghiệm có CEO với kinh nghiệm nhiều năm về kỹ thuật vừa hoàn tất gọi vốn $3 triệu USD cho 24 tháng hoạt động. CEO đề xuất thuê 1 giám đốc bán hàng (Sales Director) có nhiều năm kinh nghiệm với mức lương cao gấp 5 lần trung bình công ty để thúc đẩy việc thương mại hoá sản phẩm, từ đó, đạt milestone thống nhất với nhà đầu tư.

CFO cần tham vấn những hướng đi khác để cùng thảo luận như:

  • Hoàn tất phát triển sản phẩm trước trong vòng 18 tháng. Đảm bảo lợi thế cạnh tranh so với đối thủ. Thuê Sales Director từ tháng 19 và tiết kiệm chi phí trong thời gian phát triển sản phẩm.
  • Phương án phân chia mức lương và hoa hồng phù hợp dựa trên thông số thị trường lao động để tối ưu hoá chi phí cho Sales Director với hiệu quả cao nhất.
  • Nếu thuê agency để đưa sản phẩm ra thị trường thì có hiệu quả hơn hay không?

3. Am hiểu nhà đầu tư từ góc độ tài chính

Ngoài những điểm rất căn bản như giới hạn khoản đầu tư, hình thức đầu tư,… Có hai điểm quan trọng đối với nhà đầu tư mạo hiểm khi ra quyết định đầu tư mà CFO cần quan tâm là (1) những điểm mốc phát triển (milestone) và (2) hiệu quả khoản đầu tư.
Milestones định ra những thành quả mà startup mong muốn đạt được sau khi được đầu tư trong một khoảng thời gian nhất định, thường là 12 -24 tháng. Đa số các CFO không đủ sáng tạo để phát triển những hệ thống milestones phù hợp. Công việc này thường được giao cho nhóm phát triển công nghệ hoặc bộ phận sales và marketing. Từ đó, dẫn tới các milestones không theo sát nguồn lực thực tế doanh nghiệp có và không đảm bảo tạo ra tăng trưởng giá trị mà nhà đầu tư mong muốn. Một lần nữa, CFO cần tham gia tích cực vào tất cả các hoạt động hoạch định chiến lược mà thể hiện quan trọng của nó là các milestones.

Đa số các nhà đầu tư mạo hiểm kỳ vọng khoản đầu tư của mình tăng trưởng 10 lần cho mỗi startup. Điều này đặt ra một diễn dích ở góc độ các CFO: Mỗi một đồng vốn nhận từ nhà đầu tư ngày hôm nay phải đẩy được giá trị công ty lên thêm 10 đồng. Điều này đòi hỏi sự kỷ luật về sử dụng nguồn lực cực kỳ quan trọng mà đa số các CFO không để ý.Đặc biệt, trong bối cảnh truyền thông thường tâng bốc những câu chuyện gọi vốn lớn và dễ dàng khiến cho các CFO đánh cược nhiều hơn vào các vòng gọi vốn mới thay vì tăng cường kỷ luật trong việc sử dụng nguồn lực hiện có. Sau đại dịch Covid-19, thị trường tiêu dùng và thị trường vốn sẽ có nhiều biến động tiêu cực, nhiều doanh nghiệp từ bỏ cuộc chơi hơn (riêng tại Vietnam đã là 70,000 doanh nghiệp). Bên cạnh đó, gọi vốn sẽ khó hơn. Các CFO cần tỉnh táo và kỷ luật hơn để tận dụng những nguồn lực hiện có, chăm sóc nhà đầu tư hiện tại để tạo ra nhiều giá trị bền vững nhất có thể.

4. Sáng tạo trong các giải pháp huy động vốn

Muốn làm tốt vai trò này, CFO cần am hiểu và cập nhật thông tin liên tục về thị trường vốn và các công cụ huy động vốn mới, phù hợp cho startup của mình.Những sản phẩm tài chính mới dành cho startup như venture debt. Những công cụ như nền tảng đầu tư, gọi vốn cộng đồng đều dần chứng minh được khả năng của mình. Tuy nhiên, các sản phẩm và công cụ này có phù hợp với từng startup cụ thể hay không, CEO cần có sự nghiên cứu kỹ lưỡng và tham vấn hiệu quả của các CFO.Startup là môi trường tuyệt vời để các CFO thực hành những kiến thức và kỹ năng đặc biệt mà trong môi trường truyền thống rất khó có cơ hội. Các CFO cần theo sát và cân bằng thông tin giữa luật pháp, giải pháp, tin tức chuyên ngành và lời khuyên từ chuyên gia.

Tóm lại, CFO trong một startup nên tiếp cận công việc từ góc độ chiến lược, đòi hỏi “tay chân phải lấm bùn”, tham gia sâu sắc vào việc hoạch định và thực thi chiến lược bên cạnh CEO. Chỉ khi đó, kiến thức tài chính của CFO mới thực sự phát huy mạnh mẽ.Và nếu bạn đang tìm kiếm CFO cho startups/portfolio companies của mình, tư duy chiến lược và kiến thức tài chính không thể tách rời.